Tuvalet Eğitimine Ne Zaman Başlanmalıdır
Tuvalet eğitimine zamanında başlamadan evvelce değerlendirilmesi gereken birkaç nokta vardır. Bunları şu şekilde sıralayabiliriz:
Son vakitlerde mühim bir hastalık, taşınma, ölüm gibi mühim bir şey yaşandı mı?
Kardeşi var mı, varsa kaç yaşında?
Çocuğunuz 18-36 ay arasında mı?
Çişini ne kadar vakit tutabiliyor?
Kakasını ne kadar vakit tutabiliyor?
Uyandığında bezi kuru kalkıyor mu?
En az iki saat bezi kuru kalıyor mu?
Desteksiz yürüyebiliyor mu?
Desteksiz merdiven inip çıkabiliyor mu?
Desteksiz çömelip kalkabiliyor mu?
Bezi bağlıyken tuvaletini gerçekleştireceği vakit koltukların arkasına, köşelere vb. saklanarak, diğer bir odaya geçerek mi yapıyor?
Bezinden rahatsızlık duyuyor mu?
Bezi bağlıyken altına yapınca rahatsız olup bezini çıkarmak istiyor mu?
Bezini çıkarttığınız vakit altına kaçırdığında rahatsızlık duyuyor mu?
Kendisini sözel olarak ifade edebiliyor mu? Çiş, kaka diyebiliyor mu?
Kendinizi tuvalet eğitimi vermeye hazır hissediyor musunuz?
Bu soruların birçoğunun cevabı olumluysa tuvalet eğitimine başlamak için hazır sayılabilirsiniz. Fakat en muhimi ebeveynin kendisini bu prosese hazır hissetmesidir. Kendini hazır hissetmeden eğitime başlayan ebeveynlerin sureci yarım bırakması ya da çocuğa sert davranması ileride birtakım problemlere yol açabilir.
Peki nasıl bir yol izlenmeli?
EĞİTİME BAŞLAMADAN ÖNCE
Tuvalet eğitimine başlamadan evvelce çocuğu bilişsel olarak bu hale hazırlamak gerekir:
Bunun amacıyla lazımlığı olan, beslediğimiz vakit tuvaletini yapan bir oyuncak bebek alabilmek, bu bebekle oynamak;
Bebekle oynarken bu vakte kadar tuvaleti geldiği vakit direkt bezine yapmış olan çocuk çişinin-kakasının yaklaştığını bedensel olarak anlamakta zorluk çekebilir. Bu sebeple oyun sırasında oyuncak bebeğin karnında bir his olduğunu, çişinin-kakasının yaklaştığını hissettiğini ve tuvalete koştuğunu canlandırabilirsiniz.
Tuvalet eğitimi ile alakalı kitaplar okumak:
Tuvalet eğitimi ile alakalı yazılmış şarkıları dinlemek ve söylemek etkili olabilir.
Eğitime başlamadan evvelce çocuğun çişini ve kakasını yaptığı vakitler (biyolojik saat) not edilmelidir ve eğitime başlandığı vakit bu saatlerde çocuğu tuvalete götürmek etkilidir.
Tuvalet eğitimine lazımlık ile başlanacaksa çocuğun seçtiği bir lazımlığı alabilmek ve eğitime başlamadan evvelce onu bir kaç ay vakit ile evde, çocuğun gözü önünde bulundurmak ve bu senin demek alışması amacıyla etkili olabilir.
Lazımlığa evvelce pijamasıyla, sonra beziyle, sonra çamaşırıyla en son çamaşırsız oturması korkmadan alışmasına yardımcı olacaktır.
Tuvalet eğitimine direkt klozette başlanacaksa eğitime başlamadan evvelce çocuğun klozetten ve sifon sesinden korkmaması amacıyla klozetle alakalı, hijyen sorunu yaratmayacak, birtakım oyunlar oynanabilir. Örneğin: klozetin içerisine sulu boya ile renklendirilmiş su döküp sifonu çekip klozetteki rengin temizlenmesini görmek gibi.
Eğitime başlanmadan evvelce çocuğa açıklama yapılmalıdır, kakasını tuvalete yapan Elif gibi bundan sonra sen de kakanı tuvalete yapabilirsin, ben bunun amacıyla sana yardımcı olacağım denebilir.
Sürece teşvik etmek amacıyla şayet tuvalet alışkanlığı kazanırsa renkli, çizgi film kahramanlı iç çamaşırları seçip alıp giyebileceğini söyleyebiliriz.
Henüz mesane ve bağırsak kaslarını kullanmayı öğrenememiş olacağını, bu kasların kontörlünün 24-36. aylarda başladığını unutmamak gerekir.
EĞİTİM ESNASINDA
Eğitime olasıysa lazımlık ile başlanmalıdır ve lazımlığın banyoda sabit bir yeri olmalıdır. (lazımlığın klozete göre daha çok tercih edilmesinin nedeni ebat olarak çocuğa daha ideal olması, yere yakın olması ve klozete kaka yapıldığında kakanın sert bir şekilde düşüp su sıçratıp çocuğu ürkütmesidir.)
Çocuk, tuvaletini yapsa da yapmasa da biyolojik saatlerinde on dk tuvalette oturması kaçırmaların önüne geçmekte etkili olabilir.
Eğitime klozet ile başlanacaksa klozete ideal bir oturak alınmalıdır. Oturak alınırken çocuğa seçtirilebilir.
Klozete oturan çocuklar ayakları yerden kesildiğinde kendilerini bedensel olarak güvende hissedemezler. Bu sebeple muhakkak ayağının altına ona ideal bir basamak alabilmek gerekir.
Rutin meydana getirmek amacıyla çocuğu gündüz aynı saatlerde tuvalete oturtmak, gece aynı saatlerde kaldırıp tuvalete götürmek gerekir.
Tuvalet eğitimine başlandığında gece uyku vaktinden iki saat evvelce sıvı alımı durdurulmalıdır.
Tuvalete gitmek istemeyebilir, korkabilir. Böyle bir hal yaşandığında sevdiği oyuncakları tuvaletin yanına koyabilirsiniz, onları konuşturabilirsiniz.
Tuvalet yapma amacıyla bir mükafat çizelgesi oluşturup çişini ya da kakasını tuvalete yaptığında çizelgeye her sefer amacıyla bir adet sticker yapıştırabilirsiniz.
Tuvaleti olup olmadığını ara ara sorabilirsiniz fakat çok sık sormamak, tuvaletin var ben biliyorum acele tuvalete git gibi baskı yapmamak gerekir.
Kaçırmalar, lazımlığın ya da klozetin kenarına kaka yapmalar kesinlikle olacaktır bu noktada kızmamak, sinirlenmemek gerekir.
Altına kaçırmalar olduğunda ‘’olsun, bu tür şeyler olabilir ama bir dahakine çişin-kakan geldiği vakit bana haber vermeyi unutma lütfen’’ denebilir.
Eğer proses başarılı bir şekilde ilerliyorsa çocuğumuza ‘’gece çişin ya da kakan geldiği vakit sana yardımcı olmam amacıyla beni uyandırabilirsin’’ demeliyiz.
Çocuğunuz kakasını yaptığında bedeninden bir parça kopup gitti sanıp kaygılanabilir. Ona bu halin normal olduğunu, kakanın bedenimizde uzun vakit kaldığında bizi hasta edebileceğini anlatmak gerekir. Vücudundan bir parça kopup gitti kaygısına karşı kaka yaptıktan sonra klozetteki kakaya bay bay diyerek sifona beraber basabilirsiniz. Bu sıhhatli bir veda gerçekleştirmesine yardımcı olacaktır.
Tuvaletini yaptıktan sonra lüzumlu hijyenikliği siz gerçeklştirmeyi tercih ediyorsanız yaptınız işlemleri basamak basamak anlatarak yapmanız daha iyi olacaktır. Örneğin: şimdi peçete kopardım, katladım, önden arkaya doğru sildim vb. gibi anlatmak gerekir. Zamanla temizlik prosedürü çocuğa öğretilmelidir.
Tuvalet eğitimine başlandıktan sonra yine bez bağlamamaya gerektiğince özen gösterilmelidir. Dışarı çıkmanız gereken dönemlerde yanınızda poşet aparatlı, katlanan lazımlık bulundurabilirsiniz.
